اجزای اصلی یک فشنگ ساچمه زنی عبارت است از: پوکه - چاشنی - باروت - ود - ساچمه

پوکه فشنگ ساچمه زنی

پوکه فشنگ ساچمه زنی در گذشته از برنج ساخته می شد و بعدها تغییر کرد به این صورت که قسمت بالایی آن از مقوا و قسمت انتهایی ( پایه ) آن با حفاظی از جنس فلز برنج در اندازه های بلند و یا کوتاه جهت تقویت  پوکه ساخته می شد، اما هم اکنون از پلاستیک در ساخت پوکه ها استفاده می شود که بیشترین مورد استفاده را نیز در بین فشنگ های ساچمه زنی دارا هستند به این صورت که قسمت پایه آن از برنج و برای قسمت بالایی آن از پلاستیک استفاده می شود.

چاشنی فشنگ ساچمه زنی

چاشنی وظیفه محترق کردن باروت را به عهده دارد به این صورت که با ضربه سوزن تفنگ به انتهای چاشنی باروت محترق می شود.

باروت فشنگ ساچمه زنی

باروت پس از محترق شدن باروت بر اثر ضربه سوزن تفنگ به چاشنی نیروی حاصل از انفجار باروت باعث پرتاب ساچمه ها به بیرون از فشنگ می شود لازم به ذکر است که باروت فشنگ های ساچمه زنی از نوع تند سوز بوده و در انواع مختلف تولید می شود.

ود فشنگ ساچمه زنی

ود یا گلدانی وظیفه انتقال نیروی انفجار حاصل شده ناشی از محترق شدن باروت به سمت ساچمه ها را دارد و باعث جلوگیری از خروج نامناسب گاز باروت شده و ضربه ناگهانی ناشی از انفجار باروت را جذب کرده و باعث می شود که نیروی ملایم تری به ساچمه ها وارد شده و از تغییر شکل ساچمه ها جلوگیری می کند همچنین ود مانع از تماس ساچمه ها با سطح داخلی لوله می گردد از همین رو ساچمه ها تغییر شکل نمی دهند، در نهایت هر چقدر که ساچمه ها گرد و یکنواخت باشند پرواز و پراکندگی بهتری خواهند داشت. لازم به ذکر است که ود ها در انواع مختلفی نیز تولید می شوند از همین رو هرچه از ود های باکیفیت تری در تولید فشنگ استفاده شود کیفیت تیراندازی بیشتر خواهد شد.

ساچمه فشنگ های ساچمه زنی

ساچمه ها در فشنگ های ساچمه زنی قالبا از سرب تولید می شوند چرا که از وزن مخصوص بالایی برخوردار هستند از همین رو انرژی بالایی دارند و سرعت خود را خیلی زود از دست نمی دهند به همین خاطر امروزه استفاده از ساچمه های سربی بیشترین مورد استفاده را در فشنگ های ساچمه زنی دارد. باید متذکر شد که در سال های اخیر و به جهت حفظ محیط زیست از آلودگی با سرب (بخصوص در تالاب ها و مزارع) که خاصیت سمی دارد، از ساچمه هایی از جنس بیسموت (bismuth) و یا تنگستن و استیل و یا روکش شده با نیکل استفاده می شود. ساچمه های غیر سربی چون سخت تر از سرب هستند پس از شلیک در داخل لوله به دلیل سایش با یکدیگر و یا دیواره لوله تفنگ کمتر دچار تغییر شکل شده و در نتیجه پراکنش (pattern) بهتری را ایجاد می کنند و در عوض به دلیل وزن مخصوص کمتر و سبک تر بودن زودتر از ساچمه های سربی سرعت خود را از دست داده و ضمنا انرژی کمتری نسبت به آن خواهند داشت.

منبع:
- کتاب تفنگ های بادی و شکاری و کاربرد آن برای شکارچیان نوشته فرج اله موصلی
- کتاب طبیعت گردی، شکار و تیراندازی نوشته دکتر امیر حسن مظهری
- ویراستار: ابراهیم همت آبادی؛ کارشناس فروش لوازم جانبی تفنگ، شکار و طبیعت